Throwback- Sophie’s Choice (1982)

Voor de throwback van deze week gaan we een goede achtentwintig jaar terug in de tijd naar een film waarvan je de naam misschien wel een hebt gehoord, maar misschien nog nooit bekeken. Dat laatste was alleszins bij mij het geval. Sophie’s Choice is een film van regisseur en schrijver Alan J. Pakula, regisseur van het bekende All The President’s Men en producent van To Kill A Mockingbird. Als een grote filmmaker in zijn tijd, waren vele mensen benieuwd naar deze verfilming van het gerenommeerde, maar controversiële boek van dezelfde naam door schrijver William Styron. Het verhaal focust op Sophie, een overleefster van de Nazi concentratiekampen, die een reden vind om te leven door Nathan, een levendige, maar onstabiele Amerikaanse Jood, geobsedeerd met de Holocaust. Interesse was groot voor deze hoofdrol, die uiteindelijk ging naar de legendarische Meryl Streep, met acteurs Kevin Kline en Peter MacNicol in de ondersteunende rollen.

Sophie’s Choice is een mooie mix tussen een liefdesdrama, en een persoonlijke, dramatisch, historisch verhaal. Op het oppervlak staat een typische liefdesdriehoek centraal, met enkele twists die het allemaal wat complexer maken. De kern mag dan wel cliché zijn, het is de complexiteit van de personages en relaties die het verhaal in de film interessant maakt. Enerzijds heb je Nathan, die doorheen het merendeel van de film een grote klootzak is, maar door een verrassende, maar niet onlogische plotwending, veranderd dit naar sympathie. Het mooie is toch wel dat dit de relatie tussen de personages weinig veranderd. De liefde die er was tussen de personages blijft, en wordt niet gewoon weggesmeten, iets dat het hele verhaal uiteindelijk nog wat tragischer maakt. Anderzijds heb je Sophies verhaal, misschien wel het meest complexe van de hele film, dat haar gevoelens voor en relaties met beide mannen sterk beïnvloed. De subtiliteit van liefde in het heden, maar met het gewicht van het verleden op haar schouders, maakt de hele situatie nog wat ingewikkelder. Deze wervelwind culmineert uiteindelijk in een triest einde, zonder woede of voorkeur.

Het meest onverwachte element van de film, als iemand die de samenvatting niet had gelezen, was toch wel Sophies verleden. Uiteindelijk is het wel een unieke manier om enerzijds de horror van de Tweede Wereldoorlog aan te halen, en anderzijds de effecten dat een dergelijke ervaring op een mens kan hebben. Net als in het compleet fictieve boek focust het verhaal niet op de ervaringen van de Joodse slachtoffers, maar wel op de vervolging van Poolse tegenstanders en Christenen in het algemeen, iets waarvoor het boek later als revisionistisch zou worden aangeklaagd. Het verhaal van de film focust zich echter op de algemene wreedheid van het Naziregime, zonder per se de systematische vervolging van de Joden te ontkennen. Sophie zelf hiermee geconfronteerd via Nathan, die tijdens een vlaag van woede schreeuwt dat haar ervaring niets is tegenover die van de Joden, iets dat Sophie zelf wel weet. De constantie strijd binnenin Sophie tussen de pijn van haar verleden en de schuldgevoelens, door niet over haar verleden te praten en gewoon verder te gaan met haar leven, is een zeer interessant gegeven in de film. De controverse is natuurlijk begrijpelijk, aangezien dat individuele gevallen verbleken tegenover de wreedheden tegenover de Joodse bevolking.

Het hoofdpersonage van de film, waardoor wij als kijker het verhaal te zien krijgen, is Stingo, de derde persoon in de liefdesdriehoek, gespeeld door MacNicol. Het is zijn wat passief personage, gecombineerd met een niet al te charmante performance, die het succes van de film sterk in gevaar brengt. Ondanks zijn goede bedoelingen, is Stingo niet per se het meest sympathieke personage, en MacNicol weet hier geen beterschap aan te brengen. De film wordt vooral gered door de performances van Kevin Kline, en vooral Meryl Streep. Als Nathan weet Kline een goede mix te geven tussen de alledaagse charmante man, en de jaloerse paranoïde tijdens zijn schizofrene aanvallen. Een personage dat je eerst haat, heb je uiteindelijk sympathie voor. Meryl Streep is de echte ster van de film, en weet het project ook te dragen, Met het leren van een Pools accent, Duits, én Pools, iets dat nog wel vrij goed klinkt langszij moedertaalsprekers, wist ze zich compleet onder te dompelen in haar rol. Ze geeft een sterke emotionele performance, waarin ze de complexe mengeling van geluk in het heden en het gewicht van het verleden weet te vertalen. Het is haar aanwezigheid die de film het nodige gewicht en impact geeft, waarmee ze haar Oscar voor beste actrice echt wel verdiende.

De prachtige productie van de film ligt in de lijn van vele dramatische, historische films uit deze periode, met een zware, gestileerde kleurcorrectie, iets dat soms moeilijk is om naar te blijven kijken. De soundtrack helpt misschien wel het meeste in de kijkervaring van de film. De muziek van componist Marvin Hamlisch biedt de nodige emotionele tonen om de sterke performances van Streep te ondersteunen. Het verhaal is dus nog wel interessant, maar Sophie’s Choice zal voornamelijk herinnert worden voor Streeps Oscar-winnende performance, maar niet per se omwille van de film in haar geheel, dat uiteindelijk enkel als een degelijk historisch drama kan bestempeld worden.

★★★1/2

Sophie’s Choice is nu te bekijken via Itunes