The Underground Railroad (2021) - Recensie
De naam Barry Jenkins zal nog voor lang verbonden zijn aan de film Moonlight, en de spectaculaire Oscarwinst over La La Land in 2017. Als schrijver, producent, en regisseur heeft Jenkins sindsdien nog meerdere malen succes gekend, met onder andere de adaptatie van If Beale Street Could Talk. Toch is zijn nieuwste project misschien wel zijn meest ambitieuze, met het potentieel om het succes van Moonlight te evenaren. Als regisseur en showrunner werkte Jenkins aan de adaptatie van Colson Whitehead’s boek The Underground Railroad uit 2016 in een gelijknamige tiendelige reeks voor Amazon Prime Video. De afleveringen werden geschreven door schrijfster Jihan Crowther (The Man in the High Castle), in samenwerking met Jenkins zelf, en schrijvers Jacqueline Hoyt, Nathan Parker (Moon), Allison Davis, en Adrienne Rush. De regie van alle tien afleveringen werd opgenomen door Barry Jenkins zelf. De reeks vertelt het verhaal van een jonge vrouw genaamd Cora die een verbazingwekkende ontdekking doet tijdens haar poging zich te bevrijden van slavernij in het diepe zuiden van de Verenigde Staten. De hoofdrol wordt vertolkt door actrice Thuso Mbedu in haar eerste grote Hollywoodrol, met onder andere acteur Joel Edgerton in een prominente rol.
The Underground Railroad is niet zomaar een typisch slavendrama dat we gewoon zijn van Hollywood, zoals in bijvoorbeeld 12 Years A Slave. In de eerste aflevering kan de vergelijking nog gemaakt worden, met de nauwe focus op een specifieke plantage en haar dynamieken. Vanaf de tweede aflevering evolueert de reeks naar een verhaal dat niet enkel slavernij behandelt, maar de Verenigde Staten zelf een spiegel voorhoudt. We krijgen niet enkel het misbruik en racisme te zien op één plek, maar doorheen een heel land, van staat tot staat, in al haar verschillende vormen. De reeks toont het ware gezicht van Amerika, en daarmee ook het zware leven van een weggelopen slaaf. Met deze thema’s van slavernij wordt natuurlijk een zeker lijden van de Afro-Amerikaanse bevolking in beeld gebracht tijdens deze periode in de Amerikaanse geschiedenis, waarmee ook een vergelijking met de reeks Them kan gemaakt worden. In die reeks werden de Afro-Amerikaanse personages te passief afgebeeld, helemaal overdonderd door de folteringen van de witte mensen rondom. In The Underground Railroad krijgen we het complete tegenovergestelde, met personages die actief hun eigen lot in handen nemen, en zo hun eigen geluk en toekomst creëren. Ondanks de harde, ongemakkelijke momenten die het verhaal toch nog altijd bevat, voelt het toch aan als een frisse kijk op het thema.
Ondanks een groot overkoepelend verhaal, voelt de reeks op momenten nog vrij episodisch aan, met elke aflevering een nieuwe staat en vaak ook nieuwe personages. Hetgeen het allemaal bijeen houdt is toch wel de fenomenale performance van Thuso Mbedu als Cora. De manier hoe ze de complexe emoties van trauma en de daaruit stromende PTSD weergeeft in dit sterk personage doorheen haar constant verandert leven, zorgt ervoor dat je aflevering na aflevering blijft kijken. Het is haar aanwezigheid die alle afleveringen overbrugt, en daarmee de continuïteit in het verhaal houdt. Daarnaast is er ook de fantastische regie van Barry Jenkins die, samen met cinematograaf James Laxton, de “black gaze”, waarover hij spreekt in een fascinerende post, op een visueel prachtige manier weet te brengen. Meer dan andere projecten weet hij de tijd te nemen om scenes te laten ademen, en hiermee de kijker te confronteren met de emotie. Op deze manier maakt Jenkins van het fantastisch geadapteerde verhaal een rollercoaster van drama, pijn, en emotie die het oude Amerika typeert. Al dit wordt dan weer vergezeld door een prachtig, emotionele soundtrack van componist Nicholas Britell die deze tocht perfect begeleid.
Meer dan andere films of series over slavernij en racisme in de Verenigde Staten had ik in The Underground Railroad het gevoel dat dit verhaal over zwarte mensen zelf ging, hun verhaal. Natuurlijk is er nog altijd verschrikkelijk veel pijn en trauma te zien in de reeks, maar je hebt tenminste het gevoel dat Cora haar eigen lot in handen heeft. Het is slechts door Jenkins’ visie dat dit verhaal zo sterk in beeld is gebracht, aangevuld met de aangrijpende performance van hoofdrolspeelster Thuso Mbedu. De miniserie weet op tien uur tijd een betere representatie te geven van Amerika’s donkere geschiedenis dan vele films en series voordien hebben kunnen doen. The Underground Railroad is dan ook absoluut de moeite waard als misschien wel Jenkins’ beste werk sinds Moonlight.
★★★★1/2
The Underground Railroad is nu integraal te bekijken via Amazon Prime Video
