The House of the Spirits (1993) - Recensie

Voor de throwback van deze week kijken we naar een film die achtentwintig jaar geleden uitkwam in de bioscopen, met een hele boel bekende namen in de cast. The House of the Spirits is een adaptatie van het gelijknamige, succesvolle debuutboek van de Chileense schrijfster Isabel Allande. Het verhaal beschrijft het leven van de familie Trueba over vier generaties, en tegelijkertijd de postkoloniale sociale en politieke omwentelingen van Chili. Als één van de meest gelezen Spaanstalige auteurs ter wereld, verbaast het niet dat één van haar meest succesvolle boeken zou verfilmd worden. Allande zelf was echter specifiek over de visie voor een eventuele film, en sloeg veel aanbiedingen voor adaptaties af. Uiteindelijk was het de Deense regisseur en scenarist Bille August, die later ook de 1998 versie van Les Misérables zou regisseren, die Allande kon overtuigen. Net als het boek focust de film op de Trueba familie, met centraal de helderziende Clara en haar man Esteban. Ondanks de populariteit van het boek zou de film echter compleet floppen, en dat om enkele duidelijke redenen die nogal typisch waren voor Hollywood op het einde van de twintigste eeuw.

De eerste grote tekortkoming van The House of the Spirits is al duidelijk uit de casting. Voor de hoofdpersonages werden Engelstalige acteurs als Jeremy Irons, Meryl Streep, Glenn Close, en Wynona Ryder gecast, ondanks het feit dat het hele verhaal zich afspeelt in een Latijns-Amerikaans land. De casting van Engelstalige acteurs in de rol van Spaanstalige Zuid-Amerikaanse personages werd zelfs al bij de release van de film in 1993 zwaar bekritiseerd. Het ergste is nog wel dat de rest van de cast die personages van een lagere klasse vertolken, wel zo goed als allemaal van Spaanstalige origine zijn. Dit beeld van de witte, Engelstalige man in de rol van de rijke, politieke klasse, is niet goed oordacht in een adaptatie van een boek dat eveneens kritiek heeft op sociale en politieke ongelijkheid. Anderzijds werden verschillende acteurs die duidelijk in een andere taal spraken, overdubd in het Engels. Zelfs de Duitse acteur Armin Mueller-Stahl moest gedubd worden omwille van zijn zwaar Duits accent dat te vreemd zou zijn in een Zuid-Amerikaanse setting. Maar het feit dat iedereen Engels sprak in een Spaanstalig land was blijkbaar niet vreemd.

Het boek vertelt dus een verhaal dat zich afspeelt over vier generaties, met als ruggengraat de vrouwelijke familieleden Nívea, Clara, Blanca en Alba, en op deze manier de evolutie van liefde, cultuur, sociale relaties, en politiek kan vertellen over een lange periode in een land dat grote veranderingen kende. Het probleem is dat deze indeling compleet afwezig is in de film. Het verhaal in het boek wordt voornamelijk verteld vanuit de perspectieven van Esteban, de man waarmee Clara uiteindelijk trouwt en hier vertolkt door Irons, én Alba, Estaban’s kleindochter. De film legt echter de focus compleet op Esteban, misschien wel het minst sympathieke personage in het hele verhaal, zelfs als de jongere generaties doorheen de film opgegroeid zijn. Doorheen de film verkracht Esteban zo verschillende vrouwen, gaat hij meerdere malen vreemd eens hij getrouwd is, en dat terwijl de vrouwelijke personages, de ruggengraat van het verhaal, constant misbegrepen en onderdrukt worden door hem. Tegen het einde van de film probeert men zelfs zijn acties goed te praten, en moeten we uiteindelijk medelijden hebben met een man die alles representeert wat er mis is met de door mannen gedomineerde maatschappij. De sterkste verhalen en personages, het hele plot rond Clara, haar helderziende krachten, en alle vrouwelijke leden van de familie, verdwijnt op deze manier naar de achtergrond.

Doordat het verhaal focust op meerdere generaties, zien we de personages dus in de verschillende fasen van hun leven, maar toch worden ze doorheen de film voornamelijk vertolkt door dezelfde acteurs. Zo krijgen we bijvoorbeeld Irons en Streep, respectievelijk 44 en 43 tijdens productie, die in het begin van de film personages van nauwelijks twintig jaar vertolken. Echt overtuigend is dit niet, wat al snel wegneemt van enig realisme van de film. Er moet wel bij gezegd worden dat de verouderingseffecten voor beide personages vrij goed was, met Irons die er op een moment exact hetzelfde uitziet als nu. Het acteerwerk zelf is vrij goed, ondanks het mindere script die de personages niet al te aangenaam maakt. Het is in de ondersteunende cast dat de performances een heel stuk minder worden. Zelfs Antonio Banderas, die omwille van zijn gebrekkig Engels in zijn eerste Engelstalige film zo min mogelijk dialoog kreeg, weet al een deel van zijn bekende charme te tonen. De film zelf is niet altijd even tam, met een goede dosis geweld, waaronder ook beelden van huiselijk en seksueel geweld, en enkele naaktscenes.

Met alle sociale en politieke kritische elementen die beschikbaar zijn in het originele verhaal, had de film veel betekenisvoller kunnen zijn. Zoals eerder gezegd, biedt een verhaal over verschillende generaties een grote mogelijkheid, die hier niet benut wordt door voornamelijk op een enkel personage te focussen. Met een speelduur van twee en een half uur voel je dat zelfs dat niet genoeg tijd is om dit verhaal te vertellen. Er zijn zoveel plotelementen die de film moet aanhalen dat het bijna vergeet om tijd door te brengen met de personages. Op deze manier bekom je een film waarin je eigenlijk geen band hebt met de personages waar je al deze tijd mee besteed. Uiteindelijk is de enige optie om dit verhaal correct te vertellen een miniserie van ongeveer vier afleveringen, iets wat in de pre-streaming periode niet direct een optie was. Gelukkig werd in 2018 aangekondigd dat men op Hulu bezig is met een adaptatie, met Isabel Allande als producente, in de hoop om een betere, betekenisvollere verfilming te kunnen brengen. Met weinig nieuws na meer dan twee jaar, kunnen we enkel hopen dat het er effectief gaat komen.

★1/2

The House of the Spirits is nu te bekijken via iTunes