The Evil Dead (1981) - Recensie
Voor onze throwback-film van deze week is het nog eens tijd voor een echte horror-klassieker. Veertig jaar geleden was ergens in oktober de horrorfilm The Evil Dead van de toen nog maar tweeëntwintig jarige regisseur en schrijver Sam Raimi, de man die de voorbije decennia vooral bekend is als regisseur van de drie Tobey Maguire Spider-Man films, voor de eerste keer te zien in première in Detroit. Twee jaar lang sprong de film tussen film festivals en releases in kleinere regio’s, om dan uiteindelijk op 15 april 1983 definitief in de Amerikaanse bioscopen te verschijnen. De klassieker was een typische onafhankelijke, uitputtende productie zonder veel budget, maar zou toch het begin zijn van een hele franchise en de carrières van zowel Raimi als zijn vriend en The Evil Dead-hoofdrolspeler Bruce Campbell. Het simpel verhaal van deze film draait rond vijf vrienden die reizen naar een hut in het bos, waar ze zonder het te weten demonen loslaten die bezit nemen van hun lichaam. De cast bestond uit slechts vijf acteurs, waaronder Campbell’s Ash, en een hele groep stuntmensen. Maar de vraag hier is uiteindelijk, is deze horrorklassieker nog altijd even goed als veertig jaar geleden?
Wat zeer te appreciëren is aan The Evil Dead, is dat deze film helemaal geen tijd verliest om het verhaal in gang te zetten. Buiten een kleine aanloop met wat heen en waar gepraat tussen de personages in de auto, valt de film eigenlijk gewoon met de deur in huis zodra ze aankomen in de houten hut. Het verhaal van Raimi bevat dan ook zeer weinig “overtollig” materiaal zoals backstories, maar toch werkt de film nog altijd en is ze zelfs nog altijd goed. Dit is juist omdat het duidelijk niet echt de bedoeling was om per se een diepe film te maken, maar wel een zo goed mogelijke horror-ervaring te brengen. De interacties tussen de personages zijn genoeg om een idee te geven van de karakters, en dat is zowat het enige dat je moet weten. Maar hoe enthousiast ik ook ben over dit hele begin, bevat het ook de enige scene waar ik echt problemen mee had: de bekende verkrachtingsscène. Deze paar minuten waarin één van de vrouwelijke personages verkracht wordt door takken die overgenomen waren door de kwaadaardige geesten, is echt te expliciet en uitgerokken, wat eigenlijk zorgt voor een zeer moeilijke en onaangename kijkervaring. Het zegt uiteindelijk ook meer over de filmmakers om het zo expliciet in beeld te brengen, dan over de kwaadaardige geesten die het zogezegd doen.
Toch komt de film toch even tot rust op een gegeven moment. Uiteindelijk moet er ook een klein beetje achtergrond gegeven worden, hier in de vorm van het bekende boek en goed geplaatste audio-opname die bijna al het werk doet. Maar zelfs hier is er niet veel nodig: de kijker snapt wel dat kwaadaardige dingen kwaadaardig zijn. De diepe verhalen en achtergronden is niet wat belangrijk is in deze film, of wat het goed maakt. Anders dan horrorfilms van tegenwoordig vertrouwd het niet op een opbouw en een mooi geconstrueerde wereld. De focus is de effectieve fysieke en mentale horror waaraan de personages worden onderworpen, met al het bloed dat je maar kunt bedenken. Na die kleine pauze gebeurt er dan plotseling het een na het ander, en valt de film eigenlijk niet meer stil. De chaotische periode, waarin bijna iedereen wordt overgenomen door de kwaadaardige entiteit, verschuift naar het einde toe enkel naar de finale strijd van Ash tegen de kwaadaardige doden. The Evil Dead bevat uiteindelijk gewoon het ene iconische moment na het andere: de bezetten vrouw onder het luik, een ander die al lachend in de deuropening zit, en Ash gewoon bedekt met bloed.
Het beste aan The Evil Dead zijn toch wel de performances en de effecten die beiden dit simpel verhaal en haar horror tot leven weten te brengen. En dat als beginnende filmmakers met een vrij laag budget. De make-up en de siliconen prothese werken meestal fantastisch om de acteurs er echt eng te doen uit zien, al mist het soms wat effect door blote nekken die duidelijk niet mee opgemaakt waren. De hoeveelheid bloed in deze film is ook hallucinant, wat de film bijna in slasher-film gebied brengt, maar heeft wel het geslaagde effect. Maar uiteindelijk zijn het de acteerprestaties die dit allemaal over de streep trekt. De vervormde, hoge stemmen samen met het geschreeuw en geroep maken er een zeer akelige ervaring van, en zorgen er ook voor dat je als kijker helemaal geïntrigeerd bent met wat er op het scherm aan de gang is. Zorgt al dit er dus voor dat de film zelf veertig jaar later nog altijd goed is? In een bioscoop met al haar unieke elementen, werkt The Evil Dead nog altijd fantastisch met haar simpele maar gewelddadige insteek. Thuis in je zetel is dit effect een heel stuk minder, en verliest het toch het meeste van haar griezeligheid.
★★★1/2
The Evil Dead is nu te bekijken via Google Play
