Men (2022) - Recensie

Hoewel Alex Garland al verschillende jaren werkzaam was in Hollywood als schrijver, werd zijn naam pas echt bekend op het moment dat hij zelf achter de camera kroop. Ex Machina en Annihilation, zijn enige twee films als regisseur tot nu toe, waren beide grote kritische successen, die hem bijna een cultvolging opleverden. Met zijn nieuwste film Men probeert Garland het thema van toxic masculinity aan te pakken. Een jonge vrouw trekt zich na de dood van haar man terug op het Britse platteland. Maar daar wordt haar rust verstoord wanneer het lijkt alsof iets, of iemand, haar stalkt. Wat begint als een sluimerende dreiging wordt een regelrechte nachtmerrie, waarin ze belaagd wordt door de demonen uit haar verleden.

Het thema van de film ligt vrij voor de hand als je de film bekijkt, maar toch heeft Garland geen interesse om het de kijker echt comfortabel te maken. Elke man die Harper ontmoet tijdens haar verblijf, representeert een andere vorm van toxic masculinity: haar de schuld geven, doen alsof het stalken maar niets is, zichzelf opdringen op haar, of haar gewoon aanvallen. Maar tegelijkertijd zijn ze ook allemaal hetzelfde. Doorheen de film vertolkt acteur Rory Kinnear zo alle mannelijke personages, als een vertegenwoordiging van de algemene, institutionele toxic masculinity. Al vanaf de eerste interactie voel je een spanning, een ongemakkelijk gevoel dat je niet meer loslaat voor de rest van de film.

Doorheen al deze spanning en horror, geeft Jessie Buckley opnieuw een geweldige performance. De manier waarop zij het tragische verleden van deze persoon op het scherm brengt doorheen de angst en de horror, én dit personage daardoor laat evolueren, zorgt er uiteindelijk voor dat Men toch die broodnodige emotionele kern heeft. daarnaast heb je dan ook Rory Kinnear, die nogmaals toont om een van de beste, maar minder bekende acteurs in de filmindustrie te zijn. Zijn mogelijkheden om deze verschillende personages leven in te blazen, maar ook om ze tegelijkertijd zo verschrikkelijk angstaanjagend te maken in hun alledaagsheid, is geniaal. Maar al deze werkt uiteindelijk toe naar een laatste dertig minuten die zelfs Crimes of the Future ver overtreft qua body-horror en algemeen what-the-fuck gehalte.

Het algemene thema van Men is dan wel heel duidelijk, het slaat je bijna in het gezicht, maar toch kom je dus de film buiten met het gevoel dat je iets niet snapt, of iets gemist hebt. Er is dan ook een kant van de film die veel dieper gaat, en die heel dat krankzinnige einde zoveel logischer maakt. Maar ik ben het zelf ook moeten gaan opzoeken. Een centraal element dat je waarschijnlijk gemist hebt, is dat van de Green Man, een symbool voor wedergeboorte in vele culturen. Het kondigt het begin aan van een nieuwe cyclus en wordt vaak in verband gebracht met de lente. In Men speelt wedergeboorte als een metafoor voor de manier waarop mannen hun toxiciteit, trauma’s en wonden doorgeven aan elkaar en volgende generaties in een oneindige cyclus. Maar uiteindelijk is het een symbool dat gestolen is van de vrouw, historisch de logische eigenaars van deze symboliek. In Men wordt dit symbool gespiegeld aan een verborgen, vrouwelijke tegenhangster, waarschijnlijk Sheela-na-gig. Deze laatste symboliseert pijn, een stille draad doorheen het verhaal.

Natuurlijk moeten we ook in gedachte houden dan Men geschreven en geregisseerd is door een man. Het verhaal gaat dus ook vooral over mannen dan over vrouwen. Op dat vlak doet een film als Promising Young Woman het veel beter. Er zit ook een element in van exploitatie, iets dat ook vaak te vinden is in films die draaien rond racisme. Je denkt het thema goed te behandelen, maar eigenlijk toon je alleen maar lijden. Zou jij als vrouw graag een film zien waarbij het hoofdpersonage gewoon constant wordt gebombardeerd met hetgeen vrouwen sowieso al op een dagdagelijkse wijze moeten ondergaan? Gelukkig heeft Men nog een sterke conclusie over het overkomen van dit schuldgevoel en trauma die dit lijden allemaal nog enigszins goedmaakt.

Men is een sterke, complexe film die op het eerste gezicht heel oppervlakkig lijkt, met een waanzinnig einde, maar ook met een obscure diepere betekenis. En dat is uiteindelijk het probleem van de film, en misschien met de films van Garland in het algemeen. Van zodra je de diepere betekenis kent, valt alles op zijn plaats, maar als dat niet het geval is, waarschijnlijk voor de meeste mensen, is het gewoon een heel vreemde film. Om het zo te zeggen: zou deze film gemaakt kunnen zijn door een vrouw? Waarschijnlijk niet. Wat we wel weten is dat Garland opnieuw gezorgd heeft voor een film waar nog veel over gediscussieerd gaat worden. Een goede film dus, maar gemaakt voor een zeer specifiek publiek.

★★★1/2

Men is nu te bekijken in de bioscoop