Bride of Frankenstein (1935) - Recensie

Voor de throwback van deze week gaan we verder terug in de tijd dan we tot nu toe hebben gedaan, helemaal naar voor de Tweede Wereldoorlog. Normaal gezien probeer ik in deze reeks geen sequels te behandelen, maar voor Bride of Frankenstein maak ik graag een uitzondering. Deze sequel uit 1935 op misschien wel de bekendste Frankenstein adaptatie uit 1931, toont dat er in al die jaren eigenlijk weinig veranderd is in Hollywood. Het origineel van Universal was blijkbaar zo succesvol dat de studio zeer happig was op een vervolg, een drang naar meer die nog altijd sterk ingebakken zit in filmstudio’s. Frankenstein-regisseur James Whale deelde echter niet hetzelfde enthousiasme. Hardnekkig als studio’s zijn, dachten Universal eraan om een film te produceren zonder Whale, waarin een opgeleid monster Henry's onderzoek zou voortzetten, of een anderzijds Henry een deathray zou creëren aan de vooravond van een wereldoorlog. Na vier jaar van herhaaldelijke aanzoeken van Universal gaf Whale uiteindelijk toe, en de productie aan de originele sequel, in het begin genaamd The Return of Frankenstein, kon beginnen.

Het verhaal van dit vervolg maakt gebruik van het subplot in Mary Shelley’s originele verhaal waarin het monster Frankenstein vraagt om een partner voor hem te creëren. Whale wist dat de sequel nooit het origineel zou kunnen benaderen, maar hij probeerde om de film ten minste plezant en memorabel te maken. Hoewel officieel enkel schrijvers William Hurlbut en John L. Balderston gecredit zijn voor het screenplay, hebben er in totaal waarschijnlijk tien personen aan gewerkt, en is het eindresultaat een mengeling van verschillende versies. Bride of Frankenstein begint direct na het einde van de vorige film, en focust zich uiteindelijk op de gevallen Dr. Frankenstein die door een nog gekkere wetenschapper wordt overtuigt om een partner te bouwen voor zijn monster. Maar voor dit vervolg was echter niet elke acteur uit het origineel beschikbaar. Naast regisseur James Whale keerden uiteindelijk enkel Boris Karloff als het Monster en Colin Clive als Henry Frankenstein terug in de sequel. Nieuwe toevoegingen waren Elsa Lanchester als Mary Shelley en The Bride, Ernest Thesiger als Doctor Pretorius, en de slechts zeventienjarige als Henry’s verloofde/vrouw Elizabeth.

Met een lengte van slechts 74 minuten, in tegenstelling tot de 2 uur die origineel voor de film gepromoot werd, is Bride of Frankenstein een wat kortere film dan we tegenwoordig gewoon zijn. Maar met het verhaal dat hier aanwezig is, is dit de perfecte lengte. Whale rekt het verhaal niet onnodig uit, maar gaat vlot doorheen de verschillende momenten die leiden tot de uiteindelijke conclusie. Het is al direct een interessante keuze om de film te beginnen met een scene rond Mary Shelley die het hele verhaal eigenlijk van de film eigenlijk vertelt. Zeer vooruitstrevend is deer scene natuurlijk niet, met iedereen verbaasd dat zo iemand dergelijke donkere verhalen kon bedenken. Maar toch plaatst dit het verhaal wel mooi, met onder andere enkele flashbacks naar de vorige film. Een grote keuze ze hebben gemaakt voor dit verhaal, is om het monster te laten spreken. Dit past in de evolutie van het personage: de eenzaamheid die hij begint te voelen door zijn grotere gewaarwording van zijn situatie en de manier waarop hij natuurlijk nog altijd achterna gezeten wordt. Het is een dieper graven in de mentale staat van het Monster die we later ook een beetje uitgebreider zien in Penny Dreadful. Hoewel hij in het begin enkele simpele woorden leert, kan hij tegen het einde van de film al bijna in volzinnen praten. Hoewel het praten een fantastische evolutie is, zijn ze daar uiteindelijk toch een beetje te ver mee gegaan, zeker omdat de tijdsspanne tussen de twee momenten vrij klein is.

Met Boris Karloff als het Monster bevat deze film misschien wel de meest iconische vertolking van de rol. Het is een beeld, en een manier van acteren, die doorheen de decennia te zien was in talrijke vertolkingen van het bekende personage van Shelley. Naast Karloff kwam de beste performance in de film misschien wel van Ernest Thesiger als Doctor Pretorius. In Bride of Frankenstein is hij het die de plaats van gekke wetenschapper overneemt van Frankenstein, en dit werkelijk perfect weet te doen. Zonder Thesiger’s performance zou de film belangen niet dezelfde impact gehad hebben. Maar uiteindelijk zit de film vol sterke performances. Een feministische film mogen we, met een titel als Bride of Frankenstein, echter niet verwachten. De focus ligt nog altijd voornamelijk op de drie mannelijke hoofdpersonage, met slechts drie minuten screentime voor de Bride.

Voor een film uit 1935 was ik toch ook verbaasd over de fantastische productie. Heel de film, alsook de “buiten” scenes, zijn allemaal gefilmd in een filmstudio, met soms werkelijk gigantische constructies die er moeten zijn gemaakt. Ook bij het moment in Pretorius’s labo viel mijn mond toch wel even open om de kleine personen in de glazen kolken te zien, en hoe perfect dit effect wel niet was gelukt. Bride of Frankenstein is over het algemeen gewoon een fantastische film uit een periode waar we nog weinig op terugkijken. De thema’s rond de evolutie van het Monster, en zijn confrontatie met het “anders” zijn ondanks deze evolutie, zijn terug te vinden in zovele latere adaptaties, en tonen de diepte die er toch wel in zat. Het is Whale uiteindelijk toch gelukt om een vervolg te maken dat werkelijk bouwt op, en minstens even goed is als het origineel. Dit is iets dat nog altijd vaak ontbreekt in sequels van tegenwoordig. Bride of Frankenstein zou uiteindelijk niet de laatste sequel zijn, maar of deze even goed waren, dat is een andere vraag.

★★★1/2

Bride of Frankenstein is nu te bekijken via Google Play