Throwback - The Secret of NIMH (1982)
Net als vorige week gaan we terug naar het jaar 1982, deze keer voor de debuutfilm van een animatie-icoon. Vorig jaar keken we al terug naar een van de bekendste films van regisseur en animator Don Bluth, An American Tail, een prachtig verhaal over de muis Feivel, gescheiden van zijn familie in het grote New York. Andere bekende films waarover hij de leiding had zijn The Land Before Time en Anastasia. Met deze recensie bekijken we de minder bekende film die deze klassiekers vooraf ging: The Secret of NIMH. Gebaseerd op een boek van Robert C. O'Brien en geadapteerd door Don Bluth, John Pomeroy, Gary Goldman, Will Finn en Ken Anderson, verteld de film het verhaal van een veldmuis, Mrs. Brisby, die om haar zieke zoon te redden, hulp moet vragen aan een kolonie van ratten waarmee ze een diepere band heeft dan ze ooit had kunnen inbeelden.
In de jaren tachtig was er blijkbaar nogal een hype rond animatiefilms gecentreerd rond een familie van muizen, met An American Tail en The Secret of NIMH van Don Bluth allebei draaiende rond deze kleine diertjes. In deze laatste zie je duidelijk de animatie- en filmische stijl naar boven komen die we zien doorheen alle films van Bluth. De film bevat een zekere duisternis, met veel scenes 's nachts of in donkere plaatsen, en verhalen die vaak al wat eng zijn. Tegelijkertijd heeft het ook een zekere dynamiek en zijn ze ook nog kleurrijk. De manier waarop hij speelt met belichting zorgt hiervoor. Het creëert sfeer op een manier die enkel mogelijk is binnen een 2D-animatiefilm. Meer dan zijn andere projecten doet de wereld van The Secret of NIMH aan een echte fantasiewereld denken, binnenin de echte wereld.
The Secret of NIMH was bij uitgave de grootste niet-Disney animatiefilm tot dan toe. Bluth zelf had zijn eerste jaren als animator versleten bij Disney, maar vertrok om deze film te kunnen maken, een film die de bazen bij Disney te duister vonden voor commercieel succes. Het is nochtans geen verrassing dat de film zo groot werd, aangezien het een prachtig verhaal heeft. Het is een heel onverwachte film met wendingen die het interessanter maken dan je zou denken, en het apart zet van andere films rond dieren die leven in een mensenwereld. Hoewel vele van deze films gegrond zijn in een zekere realiteit, maar de geheime wereld waar dit verhaal naar hint, maakt het bijna tot een complete fantasiefilm. Je verwacht niet om een wereld van ratten te zien vol technologie en magie naast elkaar leven. Het is de aangename verrassing van een creatieve magische wereld, visueel en inhoudelijk, die het volgens mij zo goed maakt.
Het is gelukkig ook een vrij klein verhaal dat focust op enkele personages en hun problemen, wat de film een zekere simpliciteit geeft. Wat is als kijker vooral apprecieerde, was de diepte van de hele film. Het probeert haar thema's niet te verbergen voor kinderen, maar tegelijkertijd voelt het ook niet aan alsof het voor blijvende trauma's gaat zorgen. Het is een kinderfilm die ook vele volwassenen aangenaam gaat verrassen. Het geheim achter NIMH, een mysterie dat wat op de achtergrond leeft, is waarschijnlijk de grootste plotwending, en verbind het magische aspect met de realiteit. Dit is de sterkte van deze film, en de meeste grote films die Don Bluth zou leiden in zijn carriere: een kinderfilm met een duistere en serieuze kant, iets dat Disney op dat moment, en misschien nu nog altijd, niet durft.
Ondanks de simpliciteit voel je dat er potentieel is voor een groter verhaal, een grotere wereld. Er valt zo veel meer te vertellen. Het verhaal rond Mrs. Brisby voelt aan als een begin. Er bestaat wel een geflopte sequel uit 1998, maar deze focust dan weer op een van de kinderen van Mrs. Brisby. Hier ligt volgens mij nochtans niet het grote potentieel. De toekomst ligt eerder in de technologische en magische wereld die de ratten voor zichzelf gecreëerd hebben, naast de gewone mensenwereld. Dit is het intrigerende, het speciale, dat mij als kijker intrigeerde. Je zou hier een echte, epische fantasiewereld van kunnen maken, vergelijkbaar met The Dark Crystal, in plaats van een alledaagse episodische filmreeks. Voor nu werkt The Secret of NIMH als een fantastische, alleenstaande film, en vergeet ik de al bestaande sequel liever.
Het allerlaatste element is natuurlijk de prachtige soundtrack van Jerry Goldsmith, die schijnbaar onbetaalde extra werk leverde voor de film omdat hij de film zo mooi vond en hij de muziek perfect wou hebben. Het heeft deze typische fantasie sfeer, met ook weer die duistere elementjes. The Secret of NIMH is een film die voornamelijk verrassend uit de hoek komt. Je verwacht niet dat een film rond een moeder met een ziek kind, zo evolueert in een avontuurlijk fantasieverhaal. Mrs. Brisby, ook al krijgen we nooit haar voornaam te weten, is een heroïsch en relateerbaar hoofdpersonage die als alleenstaande moeder tot het uiterste gaat voor haar kinderen. Ook al is The Secret of NIMH misschien niet de meest bekende animatiefilm, het is een perfecte film voor jong en oud.
The Secret of NIMH is nu te zien op Itunes, Google Play en Youtube